7 sierpnia 1935, środa

Zakopane. Bruno Schulz wysyła list do Zenona Waśniewskiego, w którym uskarża się na samotność. Spotyka się ze Stanisławem Ignacym Witkiewiczem.

Schulz wyraża żal, że Waśniewski nie może natychmiast przyjechać do Zakopanego, gdyż jak twierdzi, pogrąża się w nudzie i samotności: „Wbrew oczekiwaniu żyję tu bardzo samotnie”1. Schulz odpoczywa („staram się fizycznie przyjść do siebie”), mimo że przed wyjazdem deklarował, iż część dnia będzie poświęcać na pracę literacką. Prawdopodobnie pracować nie pozwala mu zły stan psychiczny2, gdyż w Zakopanem zaczyna narastać napięcie między nim a Józefiną Szelińską, dotyczące ich związku i przeprowadzki do Warszawy3. Schulz jeszcze przed wyjazdem wyrażał swoje obawy dotyczące narzeczeństwa, a niemal dwa lata później napisze o sytuacji w Zakopanem: „Nie byłem wówczas panem moich nerwów, mojego zdenerwowania i mojej rozpaczy”4.
W liście do Waśniewskiego Schulz twierdzi, że z nikim – poza Witkiewiczemi Jerzym Płomieńskim5 – się nie spotyka, choć wiadomo z listów Witkacego, że spotkania w jego willi przyciągały tego lata wiele niezwykłych osobistości, między innymi Deborę Vogel6, Romana Ingardena*7, Kazimierza Czachowskiego8 czy Stefana Szumana*. Ponadto Schulz razem z Szelińską odwiedzają Marię Kasprowiczową* w willi Harenda9 i spacerują po parku zakopiańskim. W tym czasie trwa także pierwsze w historii Święto Gór10, będące rodzajem festiwalu kultury ludowej11.
Tego dnia udaje się także do willi „Na Antołówce”, gdzie spotyka się ze Stanisławem Ignacym Witkiewiczem oraz prawdopodobnie z Adamem Stawarskim12, Jerzym Płomieńskim i Romanem Ingardenem13.
Zobacz też: 15 marca 1934, 24 marca 1934, 2 kwietnia 193[4], 24 kwietnia 1934, 5 czerwca 1934, 23 czerwca 1934, 28 sierpnia 1934, 14 września 1934, 30 września 1934, 6 października 1934, 15 października 1934, 7 listopada 1934, 15 listopada 1934, 19 grudnia 1934, 28 stycznia 1935, 16 marca 1935, [25 marca 1935], 24 czerwca 1935, 13 lipca 1935, 24 lipca 1935, 25 lipca 1935, 31 lipca 1935, 3 sierpnia 1935, 14 sierpnia 1935, 24 sierpnia 1935, koniec 1935 / początek 1936 roku, 2 czerwca 1937, 4 sierpnia 1937, [5 stycznia 1938], 24 kwietnia 1938. (ts)

  • 1
    Bruno Schulz, Księga listów, zebrał i przygotował do druku Jerzy Ficowski, uzupełnił Stanisław Danecki, Gdańsk 2016, list do Zenona Waśniewskiego, s. 89.
  • 2
    Wpływ na samopoczucie Schulza ma także fakt, że nie lubi on tłoku, wielkich miast, koncertów ludowych ani chodzenia po górach – a mimo to przebywa w Zakopanem podczas festiwalu ludowego, na który przyjechały tysiące osób z całego kraju.
  • 3
    Szelińska, opowiadając o lecie 1935 roku spędzonym w Zakopanem pisała: „A nieporozumienia, raczej wewnętrzna szarpanina zaczęła się właśnie z momentem, gdy postanowiliśmy przenieść się do Warszawy”, cyt. za: Jerzy Ficowski, Wprowadzenie do księgi listów do wydania z 2002, [w:] Bruno Schulz, Księga listów…, s. 21.
  • 4
    Bruno Schulz, Księga listów…, s. 90.
  • 5
    Ten przyjaciel Witkacego, nazywany przez niego Płomieńsio, krytyk literacki, eseista i historyk literatury, opisał swoją znajomość z Witkacym i perypetie związane z Schulzem. Zobacz Jerzy Eugeniusz Płomieński, Polski „pontifex maximus” katastrofizmu, [w:] Stanisław Ignacy Witkiewicz. Człowiek i twórca. Księga pamiątkowa, pod redakcją Tadeusza Kotarbińskiego i Jerzego Eugeniusza Płomieńskiego, Warszawa 1957; zob. biogram.
  • 6
    Adnotacja Witkacego nie pozostawia wątpliwości: „Przyjechał Schulz – byłem z nim i Deborą – dyskusja” (Stanisław Ignacy Witkiewicz, Listy do żony (1932–1935), przygotowała do druku Anna Micińska, opracował i przypisami opatrzył Janusz Degler, Warszawa 2010, s. 310–311).
  • 7
    Witkiewicz czterokrotnie wymienia w jednym ciągu nazwiska Schulza i Ingardena jako tych, którzy go odwiedzają (ibidem, list nr 899, 900, 903, 906). Spotkanie z Ingardenem zapamiętała również Szelińska (list do Jerzego Ficowskiego z 20 listopada 1973 roku).
  • 8
    Krytyk literacki, historyk literatury, tłumacz, przyjaciel Stefana Szumana (Szuman miał zabiegać u niego o wydanie Sklepów cynamonowych).
  • 9
    „Wakacje 1935 r. spędziliśmy w Zakopanem, widując się często z Witkacym, Wittlinem, bywając – rzadko – na Harendzie”, cyt. za: Jerzy Ficowski, Wprowadzenie do Księgi listów…, s. 21.
  • 10
    Święto Gór trwało od 4 do 11 sierpnia 1935; w ramach święta zorganizowano konkursy ludowych zespołów góralskich, koncerty, jarmarki, wystawy, wycieczki grupowe i wykłady (Walery Goetel, Święto gór, „Wierchy. Rocznik poświęcony górom i góralszczyźnie” R. 13, 1935, s. 208–211).
  • 11
    Samotność Schulza zdaje się więc być raczej cechą jego egzystencji albo, co mniej prawdopodobne, pozą, a nie obiektywnym brakiem przyjaciół, znajomych i atrakcji.
  • 12
    Prawnik, filozof, krytyk literacki, znajomy Witkacego, autor artykułu o jego portretach (Stanisław Ignacy Witkiewicz, Listy do żony (1932–1935), s. 455–456 (przypis nr 1 do listu nr 685).
  • 13
    Zob. ibidem, s. 315.

Załączniki